Urfalı avukat yazdı: Kapalı savaş, açık hukuk ihlali

Şanlıurfalı Hukukçu-Yazar  Cüneyd Altıparmak’ın Star Gazetesi’nin ‘Açık Görüş’ sayfasına Joe Biden’in Türkiye için yaptığı açıklamalarına ilişkin yazdığı yazısı yayımlandı.

İşte, Urfalı avukatın yazısı: 

Müdahale, sadece “sıcak çatışma” veya “savaş” anlamını taşımaz. Bunun artık birçok çeşidi var. Biden'in Türkiye için yaptığı “bedel ödetme” açıklaması ve bu müdahale yaklaşımını destekler mahiyetteki güncel örnek “ABD Ulusal Savunma Stratejisi Gayrinizami Harp Özeti 2020” gibi... Peki bu yaklaşım ve “yeni savaş” türüne dair hukuk ne kadar işlevsel kılınabilir?

Hükümet, millet tarafından devleti yönetme yetkisi verilen yönetim mekanizmasıdır. Bu sebeple devletlerarasındaki ilişki aslında hükümetler arasında yürümek zorundadır. Ülkeler “egemen eşitlik” ilkesine tabidir. Bir devletin, diğer devletin iç işleyişine müdahale etmesi hükümranlık haklarını hiçe sayması demektir. Müdahale demek, sadece “sıcak çatışma” veya “savaşmak” anlamına gelmez. Bunun artık birçok çeşidi vardır. İşte tam bu nokta da Biden’in yaptığı açıklamalar ve ABD’nin “gayrinizami harp” (irregular warfare) yaklaşımını ve olası sonuçlarını hukuki bir değerlendirmeye tabi tutmak istedik: Bu “yeni savaş” türüne dair hukuk ne kadar işlevsel kılınabilir?

‘Gayrinizami harp’

Savaş, “siyasetin bir aygıtı” olarak görülüyor. Kimi zaman “devletlerin orduları” aracılığı ile “açıktan”; kimi zaman da “vekalet verilen” yapılar eliyle ve “kapalı” biçimde yapılıyor. Açık olana “nizami”, kapalı olana ise gayri nizami harp deniliyor. Modern dünya artık “meydan” savaşlarının neredeyse kalmadığı, mücadelenin farklı zeminlere kaydığı bir dönemde. Her alandaki mücadeleyi “savaş” konsepti içinde değerlendirmenin ana unsur olduğu bu çağ, her türlü yaklaşımı da “mubah” görüyor. Oysa savaş bir siyasi çözüm mekanizması değil, maruz kalındığı zaman son çare olarak başvurulan yoldur.

Her yeri savaş alanı gören bu yaklaşım; savaşı son değil, ilk çare boyutuna getirerek “barışı”, “menfaatinin temin edilmiş olması” olarak görüyor. Belki de dünyamızın bu çağdaki en büyük krizi bu noktada yatıyor. Gelişen dünya, gayri nizami harbi de değişirdi. Önceleri “gerilla”, “çete” vb daha çok silahlı yapılar üzerinden yürütülen bu tür savaşlar, şimdilerde bunlara da ek olarak “yıpratma” maksatlı girişilen her türlü faaliyete dönüşmüş durumda. Bu konsept bu çağda karşımıza, sokak olayları, her türlü desteklenen radikal gruplar, muhalefetin büyütülmesi, ekonomik operasyon… gibi biçimlerde çıkabiliyor.

Biden’in söyledikleri

Hatırlanacağı üzere Biden bir mülakatında, “endişeli” olduğunu belirterek ‘’Erdoğan’a çok farklı bir yaklaşım uygulamalıyız. Muhalefeti desteklediğimizi açıkça göstermeliyiz. Onlarla doğrudan temasa geçip Erdoğan’ı yenecek duruma gelmelerini sağlamalıyız” şeklinde konuşmuş ve ülke içinde bir takım başka grupların da desteklenmesi, bunlara “neyin ne olduğunun anlatılması” gerektiğini söyleyerek “bir bedel” ödenmesinden bahsetmişti. Burada söz konusu olan Türkiye Cumhuriyeti’ydi ve bu söz hükümetten kimin olduğundan bağımsız olarak ele alınması gereken bir çıkıştı. Bu sözel durum aslında bir müdahalenin ilanı ve desteklenmesini ifade ediyordu. Hatırlayalım, Trump’ın seçiminde Rusya etkisinin konuşulduğu o günleri. ABD bu konuyu neredeyse “yüce divan” mertebesinde soruşturdu ve azle giden bir işlek başlattı. Yani Trump, dış bir destek almakla isnat edildi, en basit ifadesiyle soruşturma geçirdi. İşte tam bu noktada Biden’in “karşı olması” ve “destekleyeceğiz” demesini uluslararası ilişkiler, siyaset vb disiplinlerde değerlendirmeye tabi tutmak mümkün ancak bu “bedel ödetme” sözünün bir de hukuki sonucu var olmalı!

Yazının tamamı için TIKLAYINIZ!

AJANS URFA